Lepistes balıkları, canlı doğuranlar grubunun şüphesiz ki en sevilen balıkları. Her bir lepistesin kuyruk desenlerinin eşsiz olması, ucuz olması ve kolay üreyebilmesi bu popülerliğinin altındaki ana nedenlerden sadece bir kaçıdır diyebiliriz.
Elbetteki lepistesin evcil hayvan ve akvaryum sektöründeki bu popülerliği üreticilerin de dikkatini çekmiş bulunuyor. Bununla birlikte lepistesin üreme için çok kolay şartlara ihtiyacı olması, onu amatör akvaryum balığı üreticilerinin de bir hedefi haline getirmekte.
Peki ana hatları ile lepistes balığı nasıl üretilir?
Üretim için lepisteslerin seçimi
Lepistes üretmeye başlamadan önce bilmelisiniz ki yalnız değilsiniz. Bu yüzden piyasada lepisteslerinizin tercih edilmesi ve satılması için sağlıklı, canlı ve güzel bireyleri damızlık olarak seçmelisiniz. Hatta ilerleyen dönemlerde varyete üretmek gibi çalışmalara da başlayabiliriniz. Damızlık olarak seçim yaparken ise 1 dişiye 1 erkek oranını pek tavsiye etmiyoruz. Çünkü erkekler çiftleşme döneminde dişiyi kovalar ve taciz ederler. Eğer üretim tankınızda bir erkek lepistes başına 2-3 adet dişi nüfus varsa, erkeğin ilgisi daha çok dişiye dağılacak ve çiftleşme aşaması dişi balıklar için daha stressiz bir ortamda gerçekleşecektir.
Lepistes üretim tankı
25-50 lt arası tanklar lepisteslerinizi çiftleştirmek ve doğurtmak için yeterli olacaktır. Elbette ki üretim hanenizde üretimin farklı aşamalarında kullanılacak 2-3 tanka daha sahip olmalısınız. Yavru lepisteslerinizi barındıracağınız tankta ise filtrasyon için üretim tipi pipo filtreleri tercih edebilirsiniz. Bu filtreler yeni doğan yavru lepisteslerinizin akıntıya kapılarak ölmemesi için daha güvenli olacaktır. Ayrıca yavru tankınızı bol bitki ile donatmanız, yavruların kendilerini yetişkin balıklardan korumaları için yeterli bir saklanma alanı yaratacaktır.
Üretim tanklarında genellikle zemin için kum kullanılmaz. Böylece ne kadar yavrunuzun sağ kaldığını, dipte biriken dışkı ve yem artıklarını rahatça görebilir ve tankın bakımına karar verebilirsiniz. Zemin kullanımı olmayan bir tankta ise christmas moss, java fern ve anubias gibi bitkiler zemine ihtiyaç duymadığı için yetiştirilebilir. Ayrıca moss, saklanma alanı yaratmasının yanında üzerinde barındırdığı mikro organizmalar ile de yavrular için bir besin kaynağıdır.
Üreme için gerekli koşulları sağlayın
Damızlık balıklarınızı barındıracağınız tankta ideal sıcaklık 25-27 derece arası olmalıdır. Isının sabit tutulması üretim sürecinde büyük önem taşır çünkü lepistesler bakımı kolay canlılar olarak bilinse de ani ısı değişimlerine karşı hassastırlar. Isıtıcı kullanımının yanında sıcak mevsimlerde soğutucu fan da kullanmak gerekebilir. Bu durumda dijital termostat kullanarak ısıtıcı ve soğutucu fanın çalışmasını düzenleyip ısıyı sabitleyebilirsiniz. Ayrıca damızlık lepisteslerinizi bu tanka aldığınızda artemia gibi üremeyi destekleyici yemlerle besleyin.
Çiftleşme Evresi
Çiftleşme evresinde aslında tek yapmanız gereken beklemektir. Dişilerin anüse yakın bölgesinde siyah bir nokta vardır. Dişiler yumurtaları döllendiğinde bu bölge biraz genişler ve yumurtalar gözle daha kolay seçilebilir hale gelir. Elbetteki karın bölgesinin şiştiğini de fark edeceksiniz. Dişinizin hamile olduğunu anladığınızda erkek lepistesinizi tanktan uzaklaştırabilirsiniz.
Doğuma doğru
Hamile bir lepistes dişisi
Doğuma doğru gittikçe dişinin karnı şişecektir. 26 ila 31 gün süren hamilelik süresinde doğuma yaklaştıkça karın bölgesi şişerken ovalden sonra köşeli bir şekil alır. Bu şekli gözlemlediğinizde doğuma bir kaç gün kaldı demektir. Doğumun yaklaştığını dişinin hareketlerinden de anlayabilirsiniz. Dişiler doğum yaklaştığında saklanma, iştahsızlık, yediği yemi ağızdan çıkartma, ısıtıcıya yakın yerlerde yüzme gibi belirtiler gösterirler.
Doğum esnasında dişiler yamyamlaşıp yavrularını yiyebilirler. Bu durumda önceden java moss, christmas moss gibi bitkilerle oluşturduğunuz saklanma alanları önem kazanır. Ayrıca yüksek bir kurtulma oranı yakalamanın bir diğer yöntemi de yavruluk kapları kullanmak olabilir.
Doğum sonrası lepistes balıklarının bakımı
Doğumdan hemen sonra dişi balık 3-4 günlüğüne doğumun stresini atması ve fiziksel olarak kendini toparlaması için tek başına ayrı bir tanka alınmalıdır.
Yavru lepisteslerin bakımı ve beslenmesi
Yavruluktaki lepistes ve yavruları
Yavru lepistesler ilk doğdukları gün yemlenmeseler de olur. İlk günlerini, doğum esnasında karınlarına yapışık kalan yumurta parçalarını kırmak ve rahatça yüzmeye başlamak için harcayacaklardır. Doğumdan sonra yumurta sarısı veya spirulina gibi mikro yemlerle yavru lepisteslerinizi besleyebilirsiniz.
Sonraki dönemde ise lepisteslerinizi canlı çıkartılmış artemia, mikro kurt ve toz yemlerle besleyebilirsiniz. Ayrıca yavruları barındırdığınız tankta haftalık dip çekimleri ve su değişimlerini aksatmamalısınız. Yemleme ne kadar az miktarda ve sık periyotlarda yapılırsa yavruların gelişimi için o kadar iyidir. Günlük 2 defa ile 7 defa arası yemleme yapabilirsiniz. Ancak aşırı yemlemeden muhakkak kaçınmalısınız. Suyu bozacak yem artıkları narin yapılı lepistes yavrularınızın kısa sürede hastalanmasına, salgın hastalığa ve ölümlere sebep olabilir. Bu yüzden yem artıklarını temizlemek için yavru lepistes bakılan tanka bir kaç adet salyangoz eklenebilir.
Yavrularınız bir buçuk, iki ay sonra cinsiyetlerini belli etmeye başlayacak; erkekler renklenmeye başlayacak, dişiler irileşecek ve üreme organları seçilebilecektir. Bu noktadan sonra eğer kontrollü bir üretim yapmak istiyorsanız dişi ve erkeklerinizi ayrı tanklara aktarmaya başlamalısınız. Ayrıca bu ayrı tankları boylandırma amaçlı tanklar olmalıdır. Uzun ve akıntılı tanklar, balıklarınızın bolca yüzerek spor yapacağı balıklarınızın gelişimini destekleyen tanklardır.
Ayrılan dişiler ve erkekler yetişkin boyutlara eriştiğinde üretim sürecini tamamlanmış olarak sayabilirsiniz. Ayrıca tankınızın yanında bir not defteri bulundurarak; hamileliğin hangi tarihte farkedildiği, ne zaman doğum yapıldığı, kaç adet yavru alındığı, ne kadar balığın yetişkinliğe eriştiği gibi süreçteki önemli parametreleri kaydederek üretim sürecinizin başarısını değerlendirebilirsiniz. Böylece daha yüksek kurtulma oranları elde ederek daha verimli bir üretim gerçekleştirebilirsiniz.
