Rasbora Ailesi
Bu balıklar doğada çok geniş bir alana yayılmışlardır. Doğu Afrika’dan Güneydoğu Asya’ya ve Çin’e, Doğu Hindistan’dan Filipinler de bu ailenin üyelerini görmek mümkündür. Ancak, akvaryumlarda yaygın olarak yetiştirilen türlerin çoğu Malaya yarımadası kökenlidir. Bunlar, dere, ırmak, göl ve göletlerde kalabalık kümeler hâlinde yaşar.
Rasbora’lar, genellikle dayanıklı ve akvaryum, ortamına kolay uyum gösteren balıklardır. Genel olarak yumuşak ve hafif asitli sulardan hoşlanır. Her türlü yemle beslenebilir. Ancak, renklerinin parlaklık ve canlılığını yitirmemesi, sağlıklarının bozulmaması ve döl verimlerinin, düşmemesi isteniyorsa haftada bir iki kez canlı yem verilmelidir.
Geniş Rasbora ailesi içinde türlerin yarısının yapışıcı yumurtalara sahip olduğu görülür. Bunlar, yumurtalarını tabana gelişigüzel dökme yerine, Mryophillum, Cabomba, Ambulia, Eloda gibi bol yapraklı yumurta saklayıcı bitkilere bırakır. Yumurtalarını tabana döken Rasbora’ların üretiminde, Tetrazon’un üremesi esas alınır. Yumurtalarını bitki yapraklarına asan türlerde ise bitkilendirilmiş akvaryumdan yararlanmak gerekir. Üretim akvaryumu, döl alınacak türün büyüklüğüne göre: 40x20x20 cm veya 30×1515 cm olmalıdır. Akvaryum suyu dinlendirilmiş yağmur suyu ile doldurulmalıdır. Sıcaklığı 28 oC’ye yükseltilmeli, mümkün olduğunca sessiz, sakin ve oldukça loş, yarı karanlık bir ortam sağlanmalıdır. Akvaryumun özellikle ortası, yukarıda adı geçen bitkilerden biri ile sık bir biçimde bitkilendirilmelidir.
Bir ay önceden birbirlerinden ayrılan damızlık dişi ve erkek, uygun koşul ve çok iyi bir beslenme ile çiftleşmeye hazırlanır. Dişi ve erkeğin döl için en verimli devreye ulaştığı an çift gece karanlığında üreme akvaryumuna alınır. Günün ilk ışıklarıyla birlikte çift birbirini kovalamaya başlar. Bir süre sonra da ilk yumurtalar, sırt üstü dönerek karnını yapraklara süren dişi tarafından bitkilere bırakılmaya başlar. Eğer ilk gün başarılı sonuç alınamamışsa dişi üreme akvaryumundan alınır. İki gün sonra tekrar çiftleşmeye sokulur. Yumurta dökümünün tamlanmasından sonra çiftin akvaryumdan hemen alınması, yumurta kaybını önleme açısından zorunludur. Yumurtalar 28 oC sıcaklıkta 3 gün içinde çatlar. Onlara ilk günler için katı pişirilmiş yumurta sarısı eriyiği ve birkaç gün sonra da yumurtadan yeni çıkmış Artemia verilebilir.
Rasbora heteramorpha
Rasbora ailesinin en beğenilen ve tüm dünyada en yaygın olan üyesidir. Bilimsel adından çok soytarı balığı lakabıyla tanınır. Doğal yaşama alanları, Malaya Yarımadası, Taylant ve Doğu Sumatra’dır. Boyu 4–5 cm’yi ancak bulan küçük bir türdür. Bütün sırtı ve kuyruk yüzgecinin kenarları kırmızı renkte bir çizgi ile çevrelenmiştir. Bu çevrenin içi, tabanı karın yöresinde, tepe noktası kuyruk kökünde bulunan, mor renkte üçgen biçimli bir leke ile süslüdür. Göğüs ve karın da yaygın olan pembe rengin bu üçgen lekenin çevresinde biraz daha koyulaşarak yer alması, balığın çekiciliğini daha da artırır. Sırt yüzgeci ayrıca, gövdeye eğik olarak inen kırmızı damarlarla süslüdür.
Rasbora borapatensis
Tayland kökenli olan bu balığın boyu, doğada 6,5 cm’ye erişir. Ancak akvaryumun sınırlı olanakları içinde genellikle 5 cm’yi pek aşmaz. Temel rengi sarı-yeşil olup göğüs bölgesi gümüşidir. Balığın her iki yanını, solungaç kapağı üzerinden başlayan ve kuyruk köküne kadar devam eden siyah bir çizgi süsler. Bu siyah çizginin hemen üzerinde, altın renginde ince ve parlak bir bant daha vardır.
Erkeği, dişisinden biraz daha küçük oluşu ve daha ince gövdesiyle ayırt edilir. Yaşama, beslenme ve üreme özellikleriyle soytarı balığına uyum gösterir.
Rasbora caudimaculata
Malaya ve Sumatra kökenli olan bu balık “dev makaskuyruk” veya “üç çizgili rasbora” adlarıyla da tanınır. Rasboraların en irisidir. Doğada büyüklükleri 15 – 18 cm kadarsa da akvaryumlarda genellikle 8 cm’den fazla büyümez. Makas kuyruk adıyla anılması, iki çatallı kuyruğunun bir makası anımsatır biçimde açılıp kapanmasından kaynaklanır.
Balık, menekşe ve pembe yansımalar yapan, çelik mavisi ile mavi-yeşil arasında değişen bir renge sahiptir. Gövdede uzunlamasına çizgiler görülür. Kuyruğundaki kırmızı renk ona çekicilik verir. Çok hareketli ve aktif bir balıktır. Yumuşak ve hafif asitli sulardan ve 26 – 28oC sıcaklıktan hoşlanır.
Canlı ve kuru yemlerle beslenebilir. Dişiler, erkeklere oranla daha geniş gövdeleri ve şişkin karınlarıyla tanınır. Üretimleri Rasbora heteromorpha’da olduğu gibidir.
Rasbora elegans
Zarif rasbora, iki benekli rasbora adlarıyla da tanınır. Doğal yaşama alanları, Malaya Yarımadası ile yakınındaki adalardır. Doğada büyüklüğü 12–13 cm kadardır. Akvaryumlarda daha küçük olur.
Gümüşi renkte gövdesi, yanlarda iki koyu renk benekle süslüdür. Bunlardan biri sırt yüzgecinin hemen altında, diğeri kuyruk kökündedir. Sırtta ise altın parıltılı pullar yer alır. Canlı yemleri çok severler.
Rasbora kalochroma
Maskara balığı adıyla isim yapmıştır. Gövdenin temel rengi, sırtta turuncu pembe, karın yöresinde ise sarı-pembedir. Gövdeyi her iki yanda iki tane lacivert-siyah yuvarlak benek süsler. Bu beneklerden biri, solungaç kapaklarının hemen yanında, diğeri ise gövdenin ortasındadır.
Anavatanı Malaya Yarımadası olan bu balığın büyüklüğü 6–7 cm kadardır. Dişisini erkekten ayırmak güçtür. Çünkü birbirlerine son derece benzer. Üremeleri, yaşama ve beslenmeleri gibi özellikleri ailesine benzer.
Rasbora maculata
Sumatra ve Malaya yarımadası bu balığın doğal yaşama alanlarıdır. Boyunun ancak 2 cm kadar olması, onu “Cüce Rasbora” adıyla tanıtmıştır. Bir diğer adı da “benekli rasbora” dır.
Erkeğin gövdesi altın sarısı renginde olup tatlı pembe ışıltılar taşır. Göğüs bölgesi ise portakal rengidir. Gövdenin her iki yanında, çevresi kırmızı hareli koyu renk bir benek yer alır. Dişisi, renklerinin erkeğe oranla daha soluk olması, gövdesinin daha geniş bulunması ve koyu renkte iki beneğe sahip olması nedeniyle kolayca tanınır.
Sağlıklı yaşamalarını ve doğal etkinliklerini tümüyle göstermelerini sağlamak için aradıkları ortam ve koşulları yerine getirmek gerekir. Bu balıkların konulacağı akvaryumun arka yüzeyi siyah bir kartonla kaplanmalı ve akvaryumun önden gün ışığı alması sağlanmalıdır. Üstten yapılacak kuvvetli ışıklandırma sakıncalıdır. Akvaryumda yumuşak sular, tercihen yağmur suyu kullanılmalıdır. Suyun asit alkali oranı ise pH 6,3 olmalıdır.
Rasbora meimkeni
Daha çok, “siyah çizgili rasbora” adıyla tanınır. Sumatra kökenli olup akvaryumlarda pek sık rastlanılmaz. Boyu doğada 7 cm’dir. Akvaryumlarda daha küçüktür. İnce ve uzun biçimli gövdesine egemen olan bakır kızılı rengi, balığa göz alıcı bir görünüm kazandırır. Balığa renk zenginliği kazandıran diğer bir özellik, solungaç kapakları üzerinden başlıyan ve kuyruk köküne kadar kesintisiz devam edip gövdeyi ortadan ikiye bölen koyu siyah kuşaktır. Bu çizginin hemen üzerinde ve boydan boya uzanan açık renkte ikinci bir çizgi yardır.
Rasbora pauciperforata
Gövdeyi baştanbaşa süsleyen parlak kırmızı renk kuşağı nedeniyle “kırmızıçizgili rasbora” adı verilir. Bu balıkta karın kısmı gümüşi renkte ve yarı saydam görünümdedir. Sırt ise sarı-yeşildir. Gövdeyi göz üzerinden kuyruk kökünde çok küçük kırmızı noktacıkların sık bir biçimde yanyana gelmesiyle oluşmuş parlak bir çizgi bulunur. Bunun hemen altında siyah renkte ince bir çizgi uzanır. Yüzgeçler parlak, ışıltılı damarlı ve saydam yapıdadır. Doğal yaşama alanı Sumatra’dır. Boyu 6 cm’dir. Üretimlerinde, küçük boyutlu, tümüyle camdan oluşturulmuş akvaryumların kullanılması ve tabanda naylon iplik karışımından yararlanılması daha olumlu sonuç vermektedir.
Rasbora somphongsi
Rasbora meinkeni’nin küçük bir benzeridir. Boyu 3,5 cm’yi ancak bulur. Rasbora meinkeni’den ayrılan diğer bir özelliği, gövdede bulunan koyu renk çizginin gövdenin ortasında başlayıp kuyruk kökünde bitmesidir.
Son derece barışçıl olması nedeniyle karma akvaryumlarda beslenebilir. Besin olarak karma yem kullanılmalıdır. Yumurtalarını Mryophillum türü bitkilerin yapraklarına bırakmaktan hoşlanır. Sert olmayan hafif asitli sularda, çok iyi bltkilendirilmiş ve arka yüzeyi karartılmış akvaryumlarda daha iyi gelişir. En sevdiği sıcaklık 26 – 28 oC arasıdır.
Rasbora vaterifloria
“Suçiçeği” veya “ateş rasbora” adlarıyla bilinir. Bu adlar ona. gözalıcı parlak kırmızı rengi nedeniyle verilmiştir. Seylan kökenlidir ve büyüklüğü 4 cm’dir. Bu balıklarda gövdenin sırt bölümü turuncu pembedir. Göğüs bölgesi ve bütün yüzgeçler canlı portakal rengindedir. Dişiler, erkeklerden daha soluk renkli oluşları ve karınlarının şişkinliğiyle ayırt edilir.
Ilıman iklimin egemen olduğu Seylan kökenli oluşları nedeniyle 26–28 oC’deki yüksek sıcaklığı sever. Ayrıca, yumuşak ve hafif asitli sulardan hoşlanır.
Üremeleri genel olarak Rasbora ailesinin genel özelliklerine uyum gösterir. Ancak, yarı yapışıcı yumurtalarını bitki yapraklarına yapıştırdıkları kadar akvaryum tabanına gelişigüzel döktükleri de olur. Bu balıklardan loş ışıklı akvaryumlarda daha kolay döl alınabilmektedir. Yavrular son derece dayanıksızdır. Onları, su niteliğinde oluşabilecek değişikliklerden ve su ısısındaki düşmelerden korumak gerekir.
Su mercimeği Pistiaya göre çok arsızdır. Yerini severse 1 pet bardağı dolusu mercimek 3-5 ayda 1 metrekare alanı kapatır. Çoğu insan sevmez bu özelliğini. Bana kalırsa akvaryumun kokusunuda bastırıyorlar bu sayede. Su buharlaşmasıda azaldığından bir nevi izolasyon oluyor akvaryuma. İki türdede ışık şiddeti azalırsa kökler çelimsiz kalıyor ,renk açılıyor veya sararıyor.
Kokuşma başladığında akvaryumda karides ,salyangoz gibi diğer kabuklular varsa bu leşe hucum edecek ,bitene kadar etrafından ayrılmayacaklardır. Etrafta boş midye kabukları görüyorsanız muhtemel sebebi budur.
